TOPLAM DOĞURGANLIK HIZI 1,48 ÇOCUK OLDU
Bir kadının doğurganlık dönemi boyunca sahip olabileceği ortalama çocuk sayısını ifade eden toplam doğurganlık hızı, 2024 yılında 1,48 olarak gerçekleşti. Bu oran, nüfusun kendini yenileme düzeyi olarak kabul edilen 2,10’un oldukça altında kaldı. Türkiye’de doğurganlık hızı 2014’ten bu yana düşüş eğiliminde.
ŞANLIURFA ZİRVEDE, BARTIN VE ESKİŞEHİR EN SONDA
İllere göre doğurganlık hızında en yüksek oran 3,28 çocuk ile Şanlıurfa’da ölçüldü. Şırnak 2,62 ve Mardin 2,32 çocuk ile Şanlıurfa’yı izledi. En düşük doğurganlık hızına sahip iller ise 1,12 çocuk ile Bartın ve Eskişehir oldu. Bu illeri sırasıyla Zonguldak (1,15) ve Ankara (1,15), ardından İzmir (1,17) takip etti.
2024 itibarıyla Türkiye'deki 71 ilde doğurganlık hızı 2,10’un altına düştü. 1,50’nin altında kalan il sayısı ise 55’e ulaştı. 3 çocuk ve üzeri doğurganlık oranına sahip tek il Şanlıurfa oldu.
AVRUPA İLE KARŞILAŞTIRMA: TÜRKİYE 9. SIRADA
Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin verilerine göre, 2023 yılında en yüksek doğurganlık hızı Bulgaristan’da (1,81), en düşük oran ise Malta’da (1,06) görüldü. Türkiye, 2024 verilerine göre 1,48 doğurganlık hızı ile Avrupa sıralamasında 9. sırada yer aldı.
EĞİTİM DÜZEYİ İLE DOĞURGANLIK ARASINDA TERS ORANTI
Annenin eğitim durumuna göre doğurganlık hızına bakıldığında, 2024’te en yüksek oran 2,65 çocuk ile okuma yazma bilmeyen ya da bir okul bitirmemiş annelerde görüldü. Buna karşın, yükseköğretim mezunu annelerin doğurganlık hızı 1,22’ye kadar düştü.
KENTLEŞME DÜZEYİ DOĞURGANLIĞI ETKİLİYOR
Yeni mekânsal sınıflamaya göre, kır alanlarda toplam doğurganlık hızı 1,83 çocuk olarak ölçülürken, bu oran orta yoğun kentlerde 1,58, yoğun kentlerde ise 1,39 çocuk olarak belirlendi.
KABA DOĞUM HIZI BİNDE 11’E GERİLEDİ
Kaba doğum hızı, yani bin kişi başına düşen doğum sayısı, 2024’te binde 11 olarak hesaplandı. Bu oran 2001 yılında binde 20,3’tü.
KADINLAR ARTIK DAHA GEÇ YAŞTA ANNE OLUYOR
Doğurganlık oranlarının en yüksek olduğu yaş grubu 25-29 olarak kayıtlara geçti. 2001’de bu oran 20-24 yaş grubunda zirvedeydi. İlk doğumdaki ortalama anne yaşı 2024’te 27,3 oldu. Tunceli, 29,4 ile ilk doğumda en yüksek ortalama yaşa sahip il olurken, Şanlıurfa ve Muş 24,4 ile en düşük yaşta ilk doğumun gerçekleştiği iller oldu.
ERGEN DOĞURGANLIK ORANINDA CİDDİ DÜŞÜŞ
Adölesan (15-19 yaş) doğurganlık hızı, 2001 yılında binde 49 iken 2024’te binde 10’a geriledi. Bu durum, erken yaşta doğumların önemli ölçüde azaldığını gösteriyor.
DOĞUMLAR ARASINDAKİ SÜRE UZUYOR
Annelerin doğumlar arasındaki ortalama süresi artış gösterdi. 2024 yılında ikinci doğumun ilk doğumdan ortalama 4,3 yıl sonra gerçekleştiği belirlendi. En kısa süre 2,7 yıl ile Şanlıurfa’da, en uzun süre ise 5,4 yıl ile Kırklareli’nde görüldü.
ÇOĞUL DOĞUM ORANI YÜZDE 3,3 OLDU
2024’te gerçekleşen doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğumdu. Bu doğumların yüzde 97’si ikiz, yüzde 2,9’u üçüz, yüzde 0,1’i ise dördüz ve üzeri olarak gerçekleşti.
DOĞUMLARIN YARISINDAN FAZLASI İLK İKİ ÇOCUK İÇİN
Verilere göre, doğumların yüzde 41,9’u annenin ilk çocuğu, yüzde 30,3’ü ikinci, yüzde 16’sı üçüncü, yüzde 11,5’i ise dördüncü ve üzeri çocuklar için gerçekleşti.
