Türkiye’de milyonlarca vatandaşı ilgilendiren emeklilik sisteminde önemli bir değişiklik yaşanıyor. TBMM’de kabul edilen yeni düzenlemeyle, özellikle engelli bireyler ve sağlık sorunları nedeniyle çalışma gücünü kaybeden vatandaşlar için yaş şartı olmadan erken emeklilik yolu açılıyor. Bürokratik işlemler sadeleşiyor, süreçler hızlanıyor.
Artık vergi indirimi belgesi almakla uğraşılmayacak. SGK'nın sağlık kurulu tarafından verilen rapor tek başına yeterli olacak. Yani hak eden herkes, daha kısa sürede emekli maaşına kavuşabilecek.
1800 GÜN PRİMLE EMEKLİLİK GELİYOR
Yeni sistemin en dikkat çeken bölümü, malulen emeklilikte prim gününün 1800'e düşürülmesi. Yani çalışma gücünün en az yüzde 60'ını kaybettiği sağlık raporuyla belgelenen bir vatandaş, sadece 5 yıl sigortalı çalışarak emekli olabilecek.
Bu emeklilik modelinde yaş sınırı tamamen kaldırıldı. Ancak bir şart var: Malulen emekli olan biri daha sonra çalışmaya başlarsa, maaşı kesiliyor. Bu kural sistemin en net ayrıntılarından biri.
ENGELLİ VATANDAŞLARA ERKEN EMEKLİLİK FIRSATI
Düzenleme sadece malulleri değil, engelli bireyleri de kapsıyor. Yüzde 40 ve üzeri engel oranı olan vatandaşlar, prim gününe göre kademeli olarak yaş şartı olmadan emekli olabilecek. Herkesin engel durumuna göre farklı bir prim hesabı yapılacak.
Bu sistemde "engel oranı ne kadar yüksekse, o kadar erken emeklilik" mümkün olacak.
KİM NE KADAR PRİMLE EMEKLİ OLACAK?
Yasa, emeklilik statüsüne göre farklı prim şartları getiriyor. İşte ayrıntılar:
-
SSK (4A) kapsamında olup 2008 öncesi sigorta girişi bulunanlar, rapor oranına göre 3700 ile 4100 gün arasında primle emekli olabilecek.
Bağ-Kur (4B) kapsamında olanlar için bu süre 3960 ila 4680 gün olarak belirlendi. -
Memurlar (4C) içinse, 1 Ekim 2008’den önce göreve başlayan ve en az %40 engelli raporu bulunan kişiler 5400 gün primle yaş şartı olmadan emekliliğe hak kazanacak.
ENGELLİLİK VE MALULLÜK ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR NELER?
Bu iki emeklilik türü çoğu zaman karıştırılıyor ama aralarında çok net farklar var. İşte en önemlileri:
-
Rapor Oranı: Malullük için en az yüzde 60, engellilik için yüzde 40 yeterli.
-
Hastalığın Zamanı: Malullük, sigorta başladıktan sonra ortaya çıkan hastalıkları kapsıyor. Engellilik ise doğuştan ya da sigorta öncesi olabilir.
-
Prim Gün Sayısı: Engellilikte 3700-4680 gün gerekirken, malullükte yalnızca 1800 gün yeterli.
-
Çalışma Durumu: Engelliler emekli olduktan sonra çalışmaya devam edebilir; maaşları kesilmez. Maluller çalışırsa maaşları kesilir.
-
Sigortalılık Süresi: Malulen emeklilikte yıl şartı aranmazken, engelli emekliliğinde 15-20 yıllık sigortalılık aranır.
HANGİ HASTALIKLAR MALULEN EMEKLİLİK GETİRİYOR?
Yeni düzenleme kapsamında SGK’nın malullük için uygun gördüğü bazı sağlık durumları şunlar:
-
Kanser türleri
-
Epilepsi, Parkinson, demans gibi nörolojik hastalıklar
-
Beyin tümörleri
-
Multipl Skleroz (MS)
-
Şizofreni, bipolar bozukluk gibi ağır psikiyatrik hastalıklar
-
Organ nakilleri
-
AIDS
-
Felç (inme)
-
İleri evre siroz
-
Kalıcı görme kaybı
