Diyabet hastalığında beslenmenin kritik bir rol oynadığını ifade eden Beslenme ve Diyet Uzmanı Çisem Gündüz, hastalığın oluşum sürecini şöyle anlattı:
“Sağlıklı kişilerde yenilen gıdaların bir kısmı sindirildikten sonra şeker yani glikoz olarak kana geçer ve çeşitli dokular tarafından enerji kaynağı olarak kullanılır. Diyabetli kişilerde ise kandaki glikoz (kan şekeri) düzeyini dengeleyen insülin hormonunun eksik veya az salgılanmasına rağmen, vücutta kullanılamaması sonucu bu kronik metabolizma bozukluğu ortaya çıkar.”
Diyetisyen Gündüz, diyabette esas hedefin kan şekeri kontrolü sağlayarak hastalığın getirdiği komplikasyonları önlemek veya geciktirmek olduğunu, böylece kişinin yaşam kalitesinin yükseldiğini söyledi.
“Kişiye özel diyet programı şart”
Gündüz, diyabet tedavisinde üç altın kuralı hatırlatarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Düzenli ilaç kullanımı, kişiye özel beslenme programı ile yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli egzersiz çok önemli. Kişiye özel bir beslenme planının diyabetli kişiler için olmazsa olmaz. Yaş, cinsiyet, kullanılan ilaç ve kronik hastalıkları gibi kişinin bireysel özellikleri uygulanacak diyette farklılık oluşturabilir. Bu nedenle diyabetli kişilerin yeterli ve dengeli beslenme programı mutlaka bir diyetisyen tarafından oluşturulmalıdır.”
“Ara öğünler kan şekerini dengeler”
Gündüz, ara öğünlerin önemine dikkat çekerek şunları kaydetti:
“Gün içerisinde ana öğünlerinize ek yapacağınız ara öğünler kan şekeri seviyenizi dengede tutmanızı sağlar. Öğünler arası sürenin artması ve uzun süren açlıklar kişide hipoglisemi oluşturabilir. Bu nedenle diyabetli kişiler insülin düzeylerine göre muhakkak ara öğün yapmalıdır.”
Örnek ara öğün seçenekleri olarak ise “2 adet grisini yanında 1 dilim peynir ve şekersiz çay, 1 avuç leblebi yanında 1 bardak ayran, 1 porsiyon meyve ve 10 adet kavrulmamış badem” önerisinde bulundu.
“Her öğün düzenli salata tüketin”
Posa tüketiminin hem kan şekeri dengesi hem de kolesterol seviyesinin düşürülmesi açısından önemli olduğunu belirten Gündüz, beyaz un yerine tam buğday unu tercih edilmesi, kuru baklagillerin haftada iki kez tüketilmesi, her öğünde salataya yer verilmesi ve meyvelerin kabuğuyla yenmesinin fayda sağladığını söyledi.
Yemek pişirme yöntemlerinin de diyabetle ilişkisine değinen Gündüz, kızartma ve kavurma yerine haşlama, buğulama ve fırınlama yöntemlerinin tercih edilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, turşu, şalgam gibi salamura ürünlerin ve salam, sosis, sucuk gibi şarküteri gıdalarının yüksek tuz nedeniyle diyabetliler için uygun olmadığını ifade etti.
“Meyve şekeriyle hazırlanan içecekleri tercih edin”
Diyabetli kişilerin şeker içeren tüm yiyecek ve içeceklerden uzak durması gerektiğini söyleyen Gündüz sözlerini şöyle tamamladı:
“Şerbetli veya sütlü tatlıların yerini meyvenin kendi şekerinden yararlanılarak yapılan doğal tatlılar almalıdır. Basit şekerler tüketilmemelidir; bunun yerine kompleks karbonhidratlar tüketilmelidir. Örneğin beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmek yemek kan şekeri seviyesini dengede tutmak için oldukça doğru bir alternatiftir.”
