Bakır kullanımının azalması ve maliyetli hale gelmesiyle birlikte yeni ustaların yetişmemesi, mesleğin geleceğini tehdit ediyor. Gümüş renginde, yumuşak bir maden olan kalay; bakır kapların iç yüzeyini kaplamak için kullanılıyor. Özellikle pişirme kaplarında hava ile temas sonucu oluşabilecek zararlı etkileri önleyen kalay, hem bakırı hem de içinde pişirilen yemeği korumasıyla biliniyor. Kalay işlemi için önce bakır kaplar temizleniyor, ardından belirli bir ısı verilerek kalay kaplama gerçekleştiriliyor.
“Yeniden çırak yetişmiyor”
Ordu’da kalay ustası Davut Gündüz (36), mesleğin gün geçtikçe unutulduğunu belirtti. Gündüz, mesleğini imkanlar el verdiği sürece sürdürmek istediğini ifade ederek şunları söyledi:
“İlk olarak bakırlar yıkanıyor, sonrasında kalay tezgahında belirli bir ısı uygulanıyor ve kalayı yapılıyor. Eskiye göre bakır kullanımı ve kalaycılıkta azalma var. Maliyetli olduğu için kimse yapmak istemiyor. Bu da kalaycılık mesleğinin azalmasına neden oldu, kimisi mesleği bıraktı, kimisi vefat etti ve arkasından çırak yetiştiremedi.”
“Doğru kullanılırsa uzun süre kalaya gerek kalmıyor, kalay yapılmazsa insanı zehirleyebilir”
Bakır kapların kalay fiyatlarının boyutuna göre değiştiğini aktaran Gündüz, şunları dile getirdi:
“En küçük bakır yumurta sahanları 200-250 liraya kalay yapılıyor. Boyutuna göre de fiyatları değişiyor. Bakır ocakta yakılmazsa ve bulaşık makinesine atılmazsa uzun süre kullanılabiliyor. Eğer bakır ürünlerin içerisinde kırmızılık çıkmaya başlarsa kalay gereklidir. Kalay yapılmazsa bir süre sonra yapılan yemek zehirlenmeye neden olabilir. Ama lezzet ve sağlık olarak bakır çelik ürünlere göre daha güzel.”
