Sosyal güvenlik sistemi üzerinde yapılan güncellemeler, milyonlarca sigortalı çalışanın emeklilik planlarını doğrudan etkiliyor. Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından uygulamaya konulan Mini EYT düzenlemesi, eksik prim günlerini tamamlama veya farklı koşullar altında erken emeklilik hakkı elde etme imkanları sunuyor. Doğum ve askerlik borçlanması gibi prim artırıcı yöntemlerin yanı sıra, malulen ve kısmi emeklilik seçenekleri de bu kapsamda yer alıyor. Bu düzenlemeler, farklı demografik ve sağlık durumlarına sahip bireylerin emeklilik süreçlerini kolaylaştırmayı hedefliyor.
Annelere Yönelik Prim Artırma Yolu
Kadın sigortalılar için doğum borçlanması, emeklilik için gereken prim günlerini tamamlama veya artırma konusunda önemli bir olanak sunuyor. Sigorta başlangıç tarihinden sonra gerçekleşen her bir doğum için prim günü borçlanması yapma imkanı bulunmaktadır. Her çocuk başına 720 güne kadar prim borçlanması gerçekleştirilebilmektedir. Bu imkandan en fazla 3 çocuk için toplamda 2160 gün prim kazanımı şeklinde faydalanılabilir. Doğum borçlanması, hem eksik prim günlerini kapatmada etkili olur hem de emeklilik için hedeflenen yaş şartını erkene çekme potansiyeli taşır. Borçlanma hakkından yararlanabilmek için çocukların doğumunun sigorta giriş tarihinden sonra gerçekleşmiş olması şarttır.
Askerlikle Sigorta Başlangıcını İyileştirme
Erkek sigortalılar için askerlik borçlanması, sadece prim günü sayısını artırmanın ötesinde bir etkiye sahiptir. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başlamadan önce tamamlanan askerlik görevinin süresi, kişinin sigorta giriş tarihinin geriye çekilmesine imkan tanır. Bu durum, özellikle Erken Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi kapsamına girme potansiyeli taşıyanlar için stratejik bir avantaj sağlar. Askerlik borçlanması, prim günlerini artırmanın yanı sıra, erken emeklilik için belirleyici olabilen sigorta başlangıç tarihini de olumlu yönde etkileme fırsatı sunar.
Maluliyet Durumunda Sağlanan Haklar
Sağlık sorunları nedeniyle çalışma kapasitesini önemli ölçüde yitiren bireyler için malulen emeklilik sistemi bir sosyal güvence sunar. Bu haktan faydalanabilmek için, kişinin en az %60 oranında çalışma gücü kaybı olduğunu belgeleyen yetkili bir sağlık kuruluşundan alınmış rapor sunması zorunludur. Malulen emeklilik başvurusu için ayrıca, 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 gün prim şartlarının karşılanmış olması aranır. Gerekli sağlık raporunun SGK tarafından yetkilendirilmiş hastanelerden alınması ve Kurum tarafından onaylanması süreci takip edilmelidir. Onaylanan başvurular sonucunda, yaş şartı aranmaksızın emekli aylığı bağlanmaktadır. Bu düzenleme, ciddi sağlık sorunları yaşayan ve çalışamayan bireyler için önemli bir destektir.
Kısmi Emeklilik ve Diğer Avantajlar
Yeterli prim gününe ulaşamamış ancak emeklilik yaşı gelmiş sigortalılar için kısmi emeklilik bir alternatif sunmaktadır. Bu seçenek, tam emeklilik şartlarını karşılayamayan ancak belirli bir hizmet süresi ve prim günü olan kişilere yöneliktir. Kısmi emeklilik için aranan hizmet süresi ve prim günü şartları, sigortalılık başlangıç tarihine göre farklılaşır. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için bu şart 10 yıl hizmet süresi + 3600 prim günü olarak belirlenmiştir. 8 Eylül 1999 sonrası sigortalılar için ise aranan şartlar 15 yıl hizmet süresi + 4200 prim günü şeklindedir. Kısmi emeklilik, belirlenen şartları sağlayanların tam çalışma olmadan emekli olmasını sağlar. Engelli çalışanlar ve engelli çocuğu olan annelere yönelik özel haklar da bu düzenlemeler kapsamında yer almaktadır. %40 ve üzeri engel oranı olan engelli çalışanlar, vergi indiriminden yararlanarak, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle yaş şartı aranmadan emekli olabilirler.
1 Ekim 2008 sonrası sigortalı olan engelli çocuğu sahibi anneler için ise primlerine %25 oranında ek gün kazanımı eklenir ve bu süre hem prim gününe sayılır hem de yaş şartından düşülür. Sosyal Güvenlik Uzmanı Açıkladı: En Düşük Emekli Maaşı 17 Bin 73 Lira Olabilir. Mini EYT düzenlemesi, eksik primleri olanlar, yaş şartından avantaj sağlama, sigorta girişini öne çekme ve sağlık sorunları olanlar için çeşitli imkanlar sunmaktadır. SGK tarafından sunulan bu haklar milyonlarca çalışanın erken emeklilik kapısını aralamasına yardımcı olmaktadır.
