Türkiye’de kamu kuruluşlarının özelleştirme süreçleri birçok çalışanın hayatını etkiliyor. İşten çıkarılan çalışanların çoğu, tazminat haklarını bilse de devletin sunduğu daha kapsamlı bir destekten haberdar değil. Dolayısıyla çalışanların büyük bir kısmı İŞKUR üzerinden sunulan iş kaybı tazminatından yararlanamıyor. Üstelik bu sistem, sadece maddi değil, aynı zamanda sosyal güvenlik desteği de sağlıyor. Günlük asgari ücretin iki katına kadar ödeme yapılabilen bu destek, işsiz kalanlar için önemli bir gelir kapısı yaratıyor. İşte ayrıntılar...
İŞ KAYBI TAZMİNATI NEDİR? KİMLER İŞ KAYBI TAZMİNATI ALABİLİR?
İş kaybı tazminatı, özelleştirme nedeniyle işsiz kalan çalışanlara sağlanan geçici gelir güvencesi. Ancak bu destekten herkes faydalanamıyor. Özelleştirme sürecinde işini kaybeden bir çalışanın, aynı kurumda en az 550 gün kesintisiz çalışmış olması ve iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvuru yapması gerekiyor. Yaşlılık aylığı almayan kişiler için bu başvuru süresi zorunlu. Aksi takdirde hak kaybı yaşanabiliyor.
Başvurular İŞKUR merkezlerinden yapılabildiği gibi, e-Devlet üzerinden de hızlıca tamamlanabiliyor. Başvurunun son günü resmi tatile denk gelirse, süre bir sonraki iş gününe kadar uzatılıyor.
İŞ KAYBI TAZMİNATI NE KADAR?
Tazminat miktarı, çalışanın geçmiş hizmet süresine göre belirleniyor. 550 gün çalışan bir kişi 90 gün boyunca ödeme alırken, bu süre 2200 gün çalışan biri için 240 güne kadar çıkabiliyor. Ödenen miktar ise sabit değil. Günlük olarak net asgari ücretin iki katı tutarında ödeme yapılıyor. Engelli çalışanlar için bu rakam dört kata kadar çıkabiliyor. Ödemeler her ayın sonunda banka hesabına ya da PTT aracılığıyla ulaştırılıyor. IBAN bilgilerinin hatalı olması durumunda ödemeler emanet hesaba dönüyor ve yeniden başvuru yapılması gerekiyor.
SAĞLIK SİGORTASI VE EĞİTİM DESTEĞİ DE SAĞLANIYOR
Bu destek modeli, yalnızca maddi yardımıyla sınırlı değil. İşini kaybeden vatandaşların genel sağlık sigortası primleri de devlet tarafından karşılanıyor. Aynı zamanda işsizlik sürecinde yeni bir iş bulma desteği, meslek edindirme ve geliştirme eğitimleri de sunuluyor. İş kazası ve meslek hastalığı sigortası hariç olmak üzere, emeklilik primleri de yatırılmaya devam ediyor.
İŞSİZLİK MAAŞI İLE BİRLİKTE ALINABİLİYOR
İş kaybı tazminatına başvuran kişiler, aynı zamanda işsizlik maaşı başvurusu da yapmış sayılıyor. Ancak sistem gereği önce iş kaybı tazminatı ödeniyor. Bu sürecin sonunda, kişi şartları sağlıyorsa işsizlik maaşı da devreye giriyor. Böylece arka arkaya iki farklı gelir desteğinden yararlanmak mümkün olabiliyor.
BU ŞARTLARA UYMAYANLAR TAZMİNAT HAKLARINI KAYBEDİYOR
Tazminat hakkı bazı durumlarda sona eriyor. Emekli aylığı bağlanması, kişinin yeniden bir işe başlaması ya da vefat etmesi halinde ödemeler durduruluyor ve yeniden başlatılmıyor. Ancak askerlik nedeniyle durdurulan ödemeler, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde başvuru yapılması hâlinde yeniden başlatılabiliyor.
