Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin sunduğu haklar arasında, üç farklı kaynaktan gelir elde etme imkânı da yer alıyor. Bunun için kişinin hem sigortalı olması hem de vefat eden eşinden ve ebeveynlerinden hak sahibi olması gerekiyor. Kurumlar arası ayrım sayesinde çakışma riski ortadan kalkıyor. SGK, her başvuruyu kendi şartlarına göre değerlendirerek karar veriyor. Bu yüzden detayları bilmek başvuru sürecini doğrudan etkiliyor.
Her maaş ayrı kaynaktan gelmeli
Üç maaş bağlanması için her bir gelir kaleminin farklı sosyal güvenlik kurumlarına dayanması gerekiyor. Aynı kurumdan gelen iki gelir çakışabiliyor ve birini iptal ettirebiliyor. Ancak SSK’dan emekli olan biri, Bağ-Kur’lu eşinden dul aylığı, Emekli Sandığı’ndan emekli babasından yetim aylığı alabiliyor. Bu gelirler ayrı kaynaklardan beslendiği için SGK bu ödemeleri onaylıyor. Sistemde kurum ayrılığı kritik unsur olarak yer alıyor.
Kadınların başvuru hakkı genişletiliyor
Kadınlar, eşlerinin vefatı sonrası başvurduklarında medeni durum ve çalışma bilgilerine göre maaş oranları belirleniyor. Özellikle çalışmayan kadınlarda oranlar %75’e kadar ulaşabiliyor. Emekli olmuş kadınlar, kendi maaşlarına ek olarak dul aylığını da talep edebiliyor. Kadın çalışıyorsa bu oran genelde %50 düzeyinde kalıyor. Tüm bu oranlar SGK mevzuatına göre belirleniyor.
Kız çocuklarına özel süreklilik hakkı
Evlenmemiş ve sigortalı bir işe girmemiş olan kız çocukları, yetim maaşından yaş sınırı olmaksızın faydalanabiliyor. Bu hak, yalnızca kız çocuklarına tanınıyor ve süre sınırı bulunmuyor. Erkek çocuklarda ise sistem daha farklı işliyor. Eğitim gördükleri sürece ve en fazla 25 yaşına kadar yetim aylığı veriliyor. Bu farklılık yıllardır yürürlükte olan bir düzenleme olarak öne çıkıyor.
900 prim günü birçok kapıyı açıyor
SGK sisteminde en az 900 gün prim ödeyen kişiler, hem emekli maaşı hem dul hem de yetim maaşı alabiliyor. Bu üç maaş hakkı için sadece prim günü değil, diğer hak sahipliği kriterleri de önem taşıyor. Başvurular sırasında gelir durumu, çalışma hali ve medeni statü detaylı şekilde sorgulanıyor. Uygunluk sağlanırsa maaş bağlanıyor. Özellikle düşük primle çalışanlar için bu haklar hayati öneme sahip.
